Kinderen met sondevoeding en preverbale logopedie

Welke kinderen krijgen sondevoeding? Wat kan de preverbaal logopedist betekenen?

Welke kinderen krijgen sondevoeding?

Kinderen die zelf niet voldoende kunnen (of mogen) drinken of eten, krijgen door middel van een neus-maagsonde voeding. De voeding wordt door een spuitje of pomp via een slangetje in de maag gebracht. Het kan daarbij gaan om moedermelk, gewone zuigelingenvoeding of speciale voeding.
Sondevoeding wordt altijd gestart in het ziekenhuis. Als het niet lukt om het kind alles zelf te laten drinken of eten, maar het zou wel naar huis kunnen, leren ouders voeding door de sonde te geven. Het kind kan dan met sondevoeding naar huis.

Er kunnen veel oorzaken zijn waarom een kind zelf niet voldoende kan drinken of eten. Enkele voorbeelden:

Prematuur geboren kinderen kunnen aanvankelijk zelf vaak niet drinken. Zij krijgen hun voeding via de neussonde Als deze kinderen ongeveer 34 weken (zwangerschapsduur) zijn, wordt gestart met het drinken van kleine hoeveelheden voeding. Veel prematuur geboren kinderen gaan rond de uitgetelde datum hun volledige voeding zelf drinken. Vooral kinderen, die problemen hebben (gehad) met hun darmen of longen, hebben soms langer sondevoeding nodig;
Als er aangeboren afwijkingen zijn in het mondgebied of de slokdarm, is het soms moeilijk of onmogelijk om zelf te drinken. Deze kinderen krijgen ook hun voeding via de sonde;
Kinderen met aangeboren hartafwijkingen hebben soms (als gevolg van hun slechte conditie) moeite om alle voeding zelf te drinken. Het kan dan zijn dat ze zelf een gedeelte van de voeding drinken en de rest via de sonde krijgen;
Kinderen met neurologische aandoeningen zijn soms motorisch niet in staat zelf voldoende te drinken. Bij sommige kinderen is het slikken onvoldoende veilig, waardoor ze zich te vaak verslikken (zie Slikken en slikproblemen );
Kinderen die om verschillende redenen niet voldoende groeien krijgen vaak aanvullend sondevoeding. Ook kinderen die voor een operatie een bepaald gewicht moeten hebben worden soms via de sonde bijgevoed;
Soms moeten kinderen een bepaalde hoeveelheid voeding krijgen (bijvoorbeeld bij stofwisselingsstoornissen). Ook deze kinderen krijgen vaak aanvullende sondevoeding;
Kinderen die behandeld worden met bepaalde medicatie (bijvoorbeeld chemokuren) hebben daardoor soms weinig eetlust. Ook zij worden bijgevoed met een sonde.

Preverbale logopedie bij kinderen met sondevoeding?

Veel kinderen die tijdelijk sondevoeding krijgen, gaan na verloop van tijd zelf weer eten en drinken waardoor de sonde verwijderd kan worden. Er zijn ook kinderen waarbij dat niet zo gemakkelijk gaat. Door mondmotorische problemen, een weinig ontwikkeld hongergevoel of door negatieve ervaringen in het mond- en keelgebied (overgeven, sonde inbrengen). Bij deze kinderen kan preverbale logopedie ingeschakeld worden.

De preverbaal logopedist bekijkt bij het eerste onderzoek wat de beste ingang is om het kind te voeden (fles, lepel, beker) en geeft adviezen om het mondgebied op deze manier te stimuleren. Vervolgens wordt gekeken op welke manier en met welke smaken het kind meer voeding zelf kan gaan eten. Als de hoeveelheden die een kind zelf kan eten groter worden, zal er (vaak samen met een diëtist en kinderarts) een schema gemaakt worden om minder sondevoeding te geven, zodat er meer honger ontstaat. Op deze wijze kan dan de sondevoeding vaak afgebouwd worden.

…. en als dat niet lukt?

Soms lukt het niet om een kind alle voeding zelf te laten eten. Dat kan allerlei oorzaken hebben (onvoldoende groei, blijvende problemen met bijvoorbeeld slokdarm, ernstige motorische of verstandelijke handicap of een onvoldoende veilige slik, zie Slikproblemen). In sommige gevallen wordt dan besloten een PEG-katheter te plaatsen (percutane endoscopische gastrostomie, een slangetje dat via de buikwand direct in de maag uitkomt). De sonde in het neus-keelgebied kan dan verwijderd worden.Soms kunnen kinderen nog wel kleine beetjes zelf eten. De preverbaal logopedist zal dan kijken wat de mogelijkheden zijn om het mondgebied zo veel mogelijk te stimuleren. De verzorging van het mondgebied (tandenpoetsen) is daarbij erg belangrijk.Op verschillende plaatsen in Nederland zijn gespecialiseerde teams werkzaam die kinderen met eetproblemen begeleiden en behandelen. Op de site van de Vereniging Nee-eten is informatie te vinden over de verschillende teams.